الهام مهدیزاده | شهرآرانیوز؛ موافق و مخالف، هردو دوآتشه. موافقان بازگشایی مدارس دلایلشان را به پیامدهای ریز و درشت دو سال تعطیلی مدارس ارتباط میدهند، به اینکه بچهها دو سال از بهترین سالهای عمرشان را فقط در خانه گذرانده اند و حالا خستگی جسمی و روحی، وابستگی اعتیادگونه به گوشی و اینترنت، افسردگی و در نهایت کنجکاوی و سرک کشیدن برخی از دانش آموزان به فضاهای آلوده را به عنوان پیامدهای طولانی شدن آموزش مجازی مطرح میکنند.
اما مخالفان بازگشایی مدارس بر سلامتی دانش آموزان تأکید دارند و معتقدند تازمانی که ایمنی جمعی در مقابل بیماری کرونا ایجاد نشود، حضور بچهها در مدارس نگران کننده و آسیب زاست.
اظهارنظر مسئولان برای حضوری شدن مدارس با تردید و سرگردانی همراه است. مثلا فرهاد بشیری، از اعضای کمیسیون آموزش وپرورش مجلس شورای اسلامی در دو هفته اخیر اظهارنظرهای متعددی درباره وضعیت آموزشی مدارس داشته است. او اوایل هفته گذشته با یک نظر کاملا صریح و مشخص بازگشایی مدارس و حتی دانشگاهها را موکول به تکمیل فرایند واکسیناسیون عمومی دانست.
اگرچه با نزدیک شدن روزهای پایانی مهر، از صراحت اظهارنظرهای این عضو کمیسیون آموزش وپرورش مجلس شورای اسلامی اندکی کاسته میشود و با اشاره به روند واکسیناسیون میگوید: ما باید چرخ آموزش کشور را به حرکت درآوریم و به آن سرعت ببخشیم؛ بنابراین مراکز آموزشی کشور در کنار توجه به مسئله واکسیناسیون با رعایت تمام شیوه نامهها و برنامه ریزیهای انجام شده به صورت حضوری آغازبه کار کنند.
اما بیشتر بحث و نقدونظرات برای رفتن یا نرفتن بچهها به مدرسه به دانش آموزان ابتدایی ارتباط دارد. دانش آموزانی که بیشترین نگرانیهای والدین به سن کم و ناتوانی آنان برای رعایت کامل شیوه نامهها محدود میشود.
نگار امسال کلاس دومی است. بااین حال مادرش، ملیحه، درباره اینکه آموزشهای مجازی نگار برای او در کلاس اول کافی بوده است یا نه، تردید دارد. او همه چیز را به پای کرونا و تعطیلی مدارس میگذارد. میگوید دخترش مهمترین پایه تحصیلی زندگی اش را که همان کلاس اول است بدون تجربه مدرسه و درس پشت سرگذاشته است و همین موضوع به نگرانی او برای آینده تحصیلی دخترش دامن میزند.
مادر این دانش آموز در ادامه حرف هایش به ضرر و زیانی اشاره میکند که به اعتقاد او در بین دانش آموزان کلاس اولی بیشتر است. ملیحه میگوید: خود مسئولان آموزش وپرورش همیشه میگویند که کلاس اول بنیان و پایه تمام تحصیلات یک دانش آموز است؛ آن وقت مدارس و حضور بچهها را تعطیل کردند، بدون آنکه به این موضوع توجه کنند که بچههای کلاس اولی با بقیه فرق دارند.
بچههای کلاس اول از مدرسه رفتن، پشت نیمکت نشستن، قانون مدارس برای زنگ تفریح و ... هیچ تجربهای ندارند. کلاس اولیها حتی برای قلم دست گرفتن مشکل دارند، چون اولین تجربه آن هاست. با مجازی کردن مدارس این بچه ها، بدون تجربه، همه این چیزها کلاس اول را تمام کردند.
حرفهای او به گلایه میرسد، به اینکه والدین کلاس اولیها باید همه آنچه را که یک بچه ندیده و تجربه نکرده است به او از پشت سیستم یاد بدهند. او البته کنار گلایه اش به نظر موافق برخی از والدین اشاره میکند. نظراتی که با نظر او اختلاف ۱۸۰ درجهای دارد؛ نظر مامان ضحی که از همسایههای ماست با من فرق دارد. هروقت میگفتم این بچهها پایه تحصیلی شان درست شکل نگرفت میگفت جان بچه مهمتر است. من هم بچه ام عزیز است، اما کاش هفتهای یکی دو بار بچههای کلاس اول حضوری به مدرسه میرفتند، با تعداد کمتر و فاصله.
پسر سمانه امسال کلاس نهمی است. او یکی دیگر از والدینی است که با حضوری شدن مدارس موافق است. البته برای این موافقت خود دلایلی دارد. دلیل اولش استفاده بچهها از فضای مجازی برای آموزش است، فضایی که برای نوجوانانی، چون فرزند او میتواند بستر سرک کشیدن به سایت و صفحات آلوده باشد.
دلیل دیگرش نیز دوباه به همان سن نوجوانی فرزندش ارتباط دارد. میگوید بچهها در این سن باید با ارتباط با دوستانی که در مدرسه دارند راه و رسم اجتماعی شدن و گفتگو برای طرح نظرات موافق و مخالفشان را بیاموزند. او معتقد است بخشی از شکل گیری شخصیت دانش آموز در مدارس و صحبت با دوستانش است.
با این دلایل سمانه موافقت خود را برای بازگشایی مدارس اعلام میکند.
البته تأکید دارد که مدارس به صورت محدود و با تعداد اندک باز شود تا بچهها فرصت حضور در فضای مدرسه و دیدن دوستانشان را داشته باشند.
این مادر شرایط روحی فرزندش را در کنار شرایط جسمی و آموزشی مهم میداند و میگوید: بچههایی که پدر و مادر شاغل دارند و تک فرزند هستند بیشتر از همه از کرونا آسیب دیدند، چون تمام مدت و بدون حضور والدین در خانه بودند و حالا بعد از دو سال، حس خستگی از چهاردیواری خانه دارند.
اما تأکید موافقان ادامه تحصیل به شیوه مجازی برای سلامت بچه هاست. فرشته مادر دوقلوهایی ۹ ساله است. او از موافقان مجازی بودن مدارس است و حتی میگوید در نظر داشته رادین و رادمهر را برای سال گذشته ثبت نام نکند. این مادر میگوید: پارسال تابستان حرفهایی برای بازگشایی مدارس مطرح بود و در نهایت از نیمههای شهریورها چند هفتهای مدارس باز شد.
همان زمان به همسرم گفتم که بچهها را در مدرسه ثبت نام نکنیم. گفتم یکسال از مدرسه عقب بمانند بهتر از آن است که مریض شوند؛ آن هم دو قلوها که اگر یکی مریض شود آن یکی هم به سرعت مریض میشود. اما همسرم رضایت نداد. وقتی به مدرسه رفتم، به مدیر مدرســه گفتم که نگرانم و اگــــــر امکانش هســت، بچههای مـن به مــدرسه نیایـنــد. گفت با معلمها هماهنگ کنید. واقعا این بحثها جز استرس دادن به والدین چیزی ندارد.
نرگس یکی دیگر از والدینی است که موافق مجازی بودن مدارس است. او با نقد از گزارشها و اظهارنظرهایی برای بازگشایی مدارس میگوید: اکثر پدرومادرهای الان یک فرزند دارند و برای آنها فرستادن تنها فرزندشان به مدرسهای که ممکن است هرکدام از بچهها ناقل یا بیمار باشند سخت است. لطفا با این گزارشها با جان عزیزان مردم بازی نکنید. من فکر میکنم آنهایی که تأکید دارند که بچهها مدرسه بروند حتما خودشان یا بچه ندارند یا اگر دارند فرزندشان را به مدرسهای خاص با کلاسهایی که فقط چند دانش آموز دارد، میفرستند.
دکتر حسین سلیمان پور روان شناس و مشاور کودک است. با توضیحاتی که او برای بازشدن یا نشدن مدارس میدهد میتوان او را در صف موافقان بازگشایی قرار داد. دکتر سلیمان پور به ابعاد تربیتی و آموزشی مدارس و کارکردهای مهم آن در شکل گیری شخصیت بچهها اشاره میکند و با این توضیحات سراغ دلایل موافقتش با بازگشایی مدارس میرود.
این روان شناس میگوید: تعلیم و تربیت همواره در کنار یکدیگر قرار داشته اند که خود نشانی از اهمیت هر دو است. در بُعد تربیتی، موضاعاتی، چون اخلاق، تربیت شناختی و روانی و نیز عاطفی و جسمانی توجه میشود.
او ادامه میدهد: در شرایطی که مدارس تعطیل است و آموزش به صورت مجازی پیگیری میشود بُعد تربیتی و تعامل اجتماعی مورد نیاز دانش آموزان نادیده گرفته میشود. این خود آسیب بزرگ دوران پساکروناست.
ادامه صحبت این دکتر روان شناس، مصداقها و نمونههایی است؛ والدین بسیاری در این دو سال مراجعه کردند و نگرانی خود را از فضای پرتقلب آموزش مجازی، کم تحرکی و ضعف فرزندانشان برای آموزش دروس و وابستگی بیشتر و بیشتر بچهها به گوشی موبایل و تبلت مطرح کردند.
بیشتر تأکید این روان شناس و مشاوره کودک به آسیبهای اخلاقی وارده شده به آموزش مجازی است. او این آسیبها را نمونهای واضح برای شکل گیری بداخلاقی کودکان در آینده میداند.
دکتر سلیمانی پور امکان استفاده از کتاب برای پاسخ به سؤالات امتحان و دور زدن قوانین امتحانی را نمونه بارزی از بداخلاقیهای آموزش مجازی مطرح میکند که به گفته او این بداخلاقیهای آموزشی را کودکان از سنین پایه و در شرایطی درک میکنند که قرار است آینده ساز کشور باشند.
دکتر سلیمان پور در ادامه به نگرانیهای جدی تری درباره آموزش مجازی اشاره میکند؛ نگرانیهایی که به گفته او میتواند حتی به نوعی تهدید باشد. او میگوید: سال اول حضور کرونا بیشتر مراجعان من نگرانی هایشان درباره افت تحصیلی و بی نظم شدن بچهها به دلیل مدرسه نرفتن بود. اما امسال نگرانی بخشی از والدین فضای مجازی و سرک کشیدن در سایتها و فضاهای آلوده بود.
مرضیه کهندل مدرس دانشگاه فرهنگیان است. کسی که سالها تجربه آموزشی دارد. او مجازی شدن مدارس را سیاستی اجباری و بدون برنامه ریزی قبلی توصیف میکند؛ سیاستی که به گفته او مشابه تجارب آموزش ازراه دور دانشگاه ها، این بار به کلاس درس کودکان کشیده شد. کهندل به پیامدهای این سیاست تحمیلی کرونا به نظام آموزشی کشورمان میپردازد و دراین باره میگوید: کودکان در سن تعلیم و تربیت هستند، سنی که الگوپذیرند و دراین باره حضور آنان در مدارس به الگوگیری هایشان از معلمان و دانش آموزان هم سنشان کمک میکند.
نکته دیگری که این مدرس دانشگاه به آن اشاره میکند دوری بچهها از نظم و انضباط است. او میگوید: حضور بچهها در مدرسه با شرایط زمانی و مکانی خاص بود. یک دانش آموز باید ساعت مشخص در مدرسه حاضر میشد و در یک زمان مشخص میتوانست با هم کلاسی هایش بازی کند و خوراکیهای خودش را بخورد.
اما در شرایط آموزش مجازی بچهها بدون قوانین و قواعد خاص هرزمان و با هر شکل و شمایلی که بخواهند میتوانند در این کلاسها حاضر شوند، حتی برای ارسال تکالیفی که باید انجام دهند نیز مانند زمان مدرسه که در یک زنگ خاص باید تکالیفشان را ارائه میکردند چنین قیدوبندهایی وجود ندارد.
کهندل این دو سال را فرصت ازدست داده این کودکان در سن طلایی شان میداند، فرصتی که میتوانست به آموزش قانون پذیری، نظم و ایجاد تعاملات اجتماعی ختم شود.
این مدرس دانشگاه فرهنگیان به تأکیدات بین المللی برای بازگشت کودکان به مدارس اشاره میکند و میگوید: صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) نیز به آسیبهای دوری کودکان از مدارس اشاره میکند و دراین باره تأکیداتش بر حضور بچهها در مدرسه است.
اما دیدگاه و نظر شخصی این مدرس دانشگاه فرهنگیان برای بازگشایی مدارس برپایه نگاهی چندبُعدی و در نظر گرفتن همه جوانب است. او میگوید: آموزش وپرورشیها بیش از همه به حضور بچهها در مدارس تأکید دارند و دراین باره قطعا از آثار و تبعات تحصیل به این شیوه آگاهی دارند، اما همان طور که گفتم مجازی شدن مدارس یک موضوع تحمیلی بود و در این باره آموزش وپرورش نیز تابع ستاد ملی کروناست.
کهندل ادامه میدهد: آنچه که در مورد تعطیلی مدارس و آموزش مجازی مورد تأکید قرار گرفت سلامت کودکان بود و اکنون نیز میتوان گفت خواسته بیشتر از والدین و معلمان و مسئولان بازگشایی مدارس با شرط امنیت سلامت دانش آموزان است که امیدوارم با واکسیناسیون عمومی این امنیت سلامت ایجاد شود.